Potrzebne standardy działania

W dzisiejszych czasach konstytucja i katechizm to zbyt mało. Potrzebne jest wypracowanie standardów działania partii i ruchów politycznych w społeczeństwie sieci. Do tego należy przyjąć zasadę, że każdy kto akceptuje przedstawiony zestaw standardów jest oczekiwanym partnerem – niezależnie od formy działania. To będzie akceleratorem aktywności i otwartości. Takiej sieciowej formie aktywności sprzyja rozwój nowoczesnych technologii – w tym internetu. Każda partia (w tym PiS) stanie przed jasną alternatywą: przyjąć te zasady i przyłączyć się w ten sposób do ruchu, lub odrzucić, ryzykując trwanie poza nurtem żywotnych przemian.

Standardy działania powinny obejmować:

1. Zbiór fundamentalnych wartości.

Nie ma sensu wyważać otwartych drzwi. Niezależnie od postawy religijnej, każdy powinien uznać mądrość chrześcijaństwa i jego znaczenie dla ukształtowania polskości. Pozostaje jednak wielkie i pilne zadanie przełożenia ewangelicznych zasad na język współczesnej polityki. To zadanie musi zostać zrealizowane całkowicie niezależnie od trudnego zagadnienia relacji państwo-Kościół, gdyż dotyczy wszystkich obywateli, a nie tylko członków Kościoła.

2. Norwidowska triada: prawda, dobro, piękno.

Imperatyw dążenia do prawdy ma ogromne konsekwencje. Z jednej strony przyjąć należy, że istnieje prawda obiektywna, a z drugiej – zaakceptować niemożność jej odkrycia w wielu dziedzinach aktywności. Gdy potrafimy z dużą dozą pewności ustalić jaka jest prawda – należy zaakceptować jej konsekwencje. W sytuacji niepewności nie musimy działać po omacku! Kierunek wskazuje nam imperatyw czynienia dobra, a w dalszej kolejności chęć uczestniczenia w konstruktywnych działaniach rozwoju kultury (narodowa skarbnica piękna).

3. Wolność i tolerancja.

Te dwa pojęcia są wyjątkowo podatne na manipulacje. Jest zupełnie oczywiste, że nie dotyczą one działań łamiących wszelkie ograniczenia (inaczej w imię wolności należałoby zlikwidować przepisy ruchu drogowego). Dopiero po przyjęciu norwidowskiej triady, w połączeniu z ochroną fundamentalnych wartości, możemy zastosować reguły wolnościowe: minimum regulacji, zasada pomocniczości, tolerancja itd...

4. Personalizm i społeczeństwo sieci.

Technologia bywa postrzegana jako zagrożenie dla człowieka. Tymczasem osiągnięcia technologiczne to tylko narzędzia, które można użyć zgodnie z personalistyczną zasadą podmiotowości człowieka. Sytuacja jest o tyle trudna, że nie ma powszechnej świadomości tego, iż brak takich działań grozi totalnym zniewoleniem przy użyciu technologii. Podejmowane przez UE środki zaradcze to zbyt mało. Konieczna jest realizacja konkretnych rozwiązań społeczno-gospodarczych z wykorzystaniem technologii, zgodnie z zasadami personalizmu. Jeśli nie zaprojektujemy i nie zaczniemy realizować zasad społeczeństwa przyszłości – to ta przyszłość zostanie zdominowana przez wytwory sztucznej inteligencji.

5. Rozwój iteracyjny.

Minimalizacja zmian w połączeniu z ciągłym zaangażowaniem całego społeczeństwa w procesy rozwojowe, stwarza warunki do zastosowania w dziedzinie polityki metod analogicznych do najlepszych praktyk zarządzania. Przede wszystkim chodzi o ciągłe doskonalenie realizowane zgodnie z metodologią zarządzania zwinnego (agile). Po każdej zmianie pojawia się informacja zwrotna, która umożliwia ocenę i projektowanie ulepszeń.

6. Społeczna gospodarka rynkowa.

Wszystkie powyższe zasady są możliwe do zastosowania w gospodarce, przy zachowaniu autonomii i konkurencyjności przedsiębiorstw. Połączenie wolności gospodarczej z personalizmem ekonomicznym tworzy podstawy społecznej gospodarki rynkowej. Niezmiernie istotne jest przełożenie konstytucyjnych zapisów dotyczących społecznej gospodarki rynkowej na konkretne zasady, bez popadania w socjalistyczne lub neoliberalne skrajności.

7. Podmiotowość w polityce międzynarodowej.

Polska nie jest mocarstwem, ale jej niepodległość i suwerenność wynika z woli obywateli, budowanej w oparciu o niepodległościową tradycję. To trzeba świadomie wspierać, traktując jako oręż. Dlatego każde działanie zmierzające do zastąpienia Polaka Europejczykiem (albo Mitteleuropejczykiem) powinno być napiętnowane. Niestety tu nie ma miejsca na kompromis. Zbyt dużo krwi i łez…. Należy jednak mocno podkreślić, że patriotyzm (miłość ojczyzny) nie jest do pogodzenia z szowinizmem (poczucie wyższości lub nawet nienawiść wobec obcych). To jest polska tradycja (podobnie jak tolerancja), którą powinniśmy propagować w Europie. Podmiotowość to przede wszystkim zdolność ofiarowania innym czegoś unikalnego. Należy korzystać z deklarowanej różnorodności Europy.

8. Rozwaga.

Wiele działań w polskiej polityce ma charakter przypadkowy. Na potrzeby kampanii wyborczych są poszukiwane proste, cudowne rozwiązania trudnych problemów. Tymczasem podjęcie roztropnych działań wymaga przede wszystkim dobrego uzasadnienia: jaki cel chcemy osiągnąć, czy jest to realne, jakie będą koszty i skutki uboczne. Tylko takie solidne przygotowanie pozwala na działanie z przekonaniem, że każda możliwość realizacji postulowanych zmian zostanie natychmiast wykorzystana z pożytkiem dla wszystkich.